Wyjaśnienia dotyczące przepisów w sprawie wydawania pozwoleń radiowych kategorii 1 i 5 na używanie amatorskich radiostacji klubowych.

W związku z występującymi rozbieżnościami w interpretowaniu przepisów dotyczących wydawania pozwoleń radiowych kategorii 1 i 5 na używanie amatorskich radiostacji klubowych (dalej zwanych „pozwoleniami klubowymi") dla stowarzyszeń, terenowych jednostek organizacyjnych stowarzyszenia oraz stowarzyszeń zwykłych Prezes UKE przedstawia następujące wyjaśnienia.

Zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5 grudnia 2008 r. w sprawie pozwoleń dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej (Dz. U. Nr 223, poz. 1472, zwanego dalej „Rozporządzeniem") o wydanie pozwolenia klubowego może ubiegać się osoba prawna, w tym terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia, a także stowarzyszenie zwykłe w rozumieniu ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z późn. zm., zwanej dalej „Ustawą o stowarzyszeniach").

Par. 8 Rozporządzenia wskazuje zatem na dwie kategorie podmiotów uprawnionych do uzyskania pozwoleń klubowych tj. na osoby prawne (w tym terenowe jednostki organizacyjne stowarzyszenia) oraz na stowarzyszenia zwykłe. Podkreślić należy, iż użycie przez ustawodawcę sformułowania: „Pozwolenie kategorii 1 lub 5 wydaje się osobie prawnej, w tym terenowej jednostce organizacyjnej stowarzyszenia (...)" oznacza, że uprawnioną do uzyskania pozwolenia klubowego jest tylko taka terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia, która jest osobą prawną.

Wyjaśnić w tym miejscu należy jakie kategorie podmiotów zalicza się do osób prawnych. Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Przykładowo wskazać należy, iż przepisy szczególne przyznają osobowość prawną:

1) spółkom kapitałowym tj. spółce akcyjnej i spółce z ograniczoną odpowiedzialnością - zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.),
2) spółdzielniom - zgodnie z art. 11 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z późn. zm.),
3) przedsiębiorstwom państwowym - zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981, z późn. zm.),
4) jednostkom samorządu terytorialnego w tym gminie, powiatowi, województwu - zgodnie z odpowiednio:

• • art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.),
• • art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.),
• • art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590, z późn. zm.),

5) terytorialnym jednostkom organizacyjnym Kościoła Katolickiego (np.: metropoliom, diecezjom, parafiom) - zgodnie z art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.),
6) uczelniom wyższym - zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.),
7) fundacjom - zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z późn. zm.),
8) państwowym lub samorządowym instytucjom kultury - zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, z późn. zm.),
9) jednostkom badawczo-rozwojowym - zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618),
10) partiom politycznym - zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857, z późn. zm.),
11) związkom zawodowym - zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, z późn. zm.).

Przepis szczególny tj. Ustawa o stowarzyszeniach przyznaje osobowość prawną także stowarzyszeniom, oraz przewiduje możliwość uzyskania osobowości prawnej przez terenowe jednostki organizacyjne stowarzyszenia. Zgodnie z art. 17 ust. 1 Ustawy o stowarzyszeniach stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Natomiast zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o stowarzyszeniach terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia może uzyskać osobowość prawną, jeżeli statut stowarzyszenia to przewiduje. Powyższe oznacza, że terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, jednakże pod warunkiem, że przewiduje to statut stowarzyszenia (tak jak np. statuty Polskiego Związku Krótkofalowców, Związku Harcerstwa Polskiego oraz Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej). Powyższe potwierdza również stanowisko doktryny: „Przepisy art. 17 § 1 i 2 prawa o stowarzyszeniach, jako pozostające ze sobą w ścisłym związku, należy wykładać łącznie. Zatem, aby jednostka organizacyjna pozyskała osobowość prawną, muszą być spełnione co najmniej dwa warunki. Po pierwsze, musi zezwalać na to statut stowarzyszenia. Po drugie, oddział musi zostać wpisany do rejestru stowarzyszeń." (L. Ciulkin [w:] Wybrane problemy związane z podwójną osobowością prawną oddziałów stowarzyszeń na tle obowiązków rejestrowych, PPH 2004/8/42).

W odmienny sposób przepisy prawa regulują możliwość przyznania pozwolenia klubowego stowarzyszeniom zwykłym. Stowarzyszenie zwykłe nie posiada bowiem osobowości prawnej, jednakże zgodnie z § 8 ust. 1 Rozporządzenia może uzyskać pozwolenie klubowe. Podkreślić należy, że wprowadzenie w § 8 ust. 1 Rozporządzenia możliwości uzyskania pozwolenia klubowego przez podmiot nie posiadający osobowości prawnej stanowi wyjątek od wprowadzonej w art. 29 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) zasady, iż stronami postępowania administracyjnego mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a jedynie gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej. Rozporządzenie nie wymienia innych prócz stowarzyszeń zwykłych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, które byłyby uprawnione do uzyskania pozwolenia klubowego. Oznacza to w szczególności, że nie są uprawnione do uzyskania pozwolenia klubowego jednostki organizacyjne stowarzyszeń zwykłych, gdyż przepisy prawa nie przewidują możliwości uzyskania przez takie jednostki osobowości prawnej, a w przypadku terenowych jednostek organizacyjnych art. 42 ust. 1 pkt 1 Ustawy o stowarzyszeniach wprost zakazuje ich tworzenia przez stowarzyszenia zwykłe.

Zgodnie z art. 41 w związku z art. 40 ust. 3 Ustawy o stowarzyszeniach, stowarzyszenie zwykłe może rozpocząć działalność jeżeli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji przez organ nadzorujący o założeniu stowarzyszenia zwykłego a sąd rejestrowy nie zakazał jego działalności. Oznacza to, że stowarzyszenie zwykłe nabywa uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwolenia klubowego po upływie 30 dni od dnia uzyskania informacji przez organ nadzorujący o założeniu stowarzyszenia zwykłego chyba, że zakazano działalności stowarzyszenia.

W świetle powyższego występując z wnioskiem o wydanie pozwolenia klubowego stowarzyszenie zwykłe powinno wykazać, że jest podmiotem uprawnionym do uzyskania pozwolenia klubowego. Dokumentem poświadczającym zdolność stowarzyszenia zwykłego do występowania z wnioskiem o wydanie pozwolenia klubowego może być zaświadczenie wydane przez organ nadzorujący (właściwego starostę).

Ponadto podkreślić trzeba, iż przepisy prawa nie przewidują ograniczeń co do możliwości uzyskania pozwolenia klubowego ze względu na rodzaj działalności stowarzyszenia zwykłego. Zatem nieprowadzenie przez stowarzyszenie zwykłe działalności związanej ze służbą radiokomunikacyjną amatorską nie stanowi przesłanki do odmowy wydania pozwolenia klubowego.

Reasumując, o pozwolenie klubowe nie mogą ubiegać się jednostki nieposiadajace osobowości prawnej (poza stowarzyszeniami zwykłymi), a w szczególności:

• • nieposiadające osobowości prawnej terenowe jednostki organizacyjne stowarzyszeń np.: oddziały terenowe, okręgi, chorągwie i hufce,
• • nieposiadające osobowości prawnej jednostki organizacyjne stowarzyszeń np.: kluby ogólnopolskie, kluby terenowe, koła, obwody, gromady, drużyny,
• • spółki cywilne,
• • spółki osobowe tj. spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna,
• • wspólnoty mieszkaniowe,
• • jednostki organizacyjne stowarzyszenia zwykłego.

Powyższe nie oznacza jednak, że jednostki organizacyjne stowarzyszenia posiadającego pozwolenie klubowe, nieuprawnione do samodzielnego występowania o wydanie pozwolenia klubowego nie mogą korzystać z uprawnień (pozwoleń) przydzielonych temu podmiotowi. Uprawnienie zostaje bowiem przyznane całemu stowarzyszeniu, czy też stowarzyszeniu zwykłemu. Oznacza to, że np.: klub ogólnopolski lub klub terenowy może używać urządzeń radiowych (radiostacji klubowych) na podstawie pozwolenia klubowego wydanego stowarzyszeniu (np.: PZK, ZHP, ZHR, LOK), w którym określono lokalizację radiostacji klubowej zgodną z lokalizacją radiostacji wskazanego klubu. W takiej sytuacji o wydanie odpowiedniego pozwolenia klubowego występować mogą osoby uprawnione do reprezentowania stowarzyszenia lub ich pełnomocnicy na podstawie udzielonego pełnomocnictwa.

Przedstawiając powyższe, Prezes UKE wyraża nadzieję, iż występujące dotychczas problemy w sprawach dotyczących wydawania pozwoleń klubowych ulegną rozwiązaniu, a udzielone wyjaśnienia przyczynią się do sprawniejszego funkcjonowania służby radiokomunikacyjnej amatorskiej. Jednocześnie Prezes UKE przeprasza za niedogodności wynikające z podjętych przez organ postępowań mających na celu uporządkowanie stanu prawnego i nieprawidłowej praktyki sięgającej 2004 roku.

Informacja ze strony Urzędu Komunikacji Elektronicznej.